Ünsüz Benzeşmesi Özellikleri ve Örnekleri

Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)

f, s, t, k,ç, ş, h, p harfleri ile biten bir kelimeye c, d, g harfleri ile başlayan bir ek gelirse, ekin başındaki yumuşak harfler sertleşir. Buna göre; c-ç, d-t, g-k olur.  Yani, Türkçe'de sert ünsüzlerden sonra yumuşak ünsüzler gelmez. Sonunda sert ünsüz bulunan kelimelere yumuşak ünsüzle başlayan ek getirilemez.Bu kurala ünsüz benzeşmesi denir. Örnek: Kebap-cı→kebabçı Yavaş-ca→yavaşça Ayak-cak→ayakçak Ayak-da→ayakta Yurt-dan→yurttan, Ses-deş→sesteş Yap-dı→yaptı Aç-dır→açtır At-gı→atgık Seç-gin→seçkin Çalış-gan→çalışkan Kıs-gaç→kıskaç... NOT : Bu kural, sayıların rakamla yazılışlarında da geçerlidir. Buna göre rakamlar okunur ve okunuşu p, ç, t, k, f, h,s, ş harflerinden biriyle biterse, ekler de sertleşir. Buna uyulmazsa yazım yanlışı yapılmış olur. Örnek :  Saat 3'de geldim. (Yanlış), Saat 3'te geldim (Doğru) Özel Durumlar 1.Bazı birleşik kelimelerin bu kurala uymadığı görülür : Dikdörtgen, Akciğer... 2.Bazı matematik terimlerinin bu kurala uymadığı görülür: Üçgen, beşgen.. 3.–De, da bağlacı, başlı başına bir kelime olduğu için p, ç,t,k,f,h,s,ş harfleriyle biten kelimelerden sonra gelse bile sertleşme kuralına uymaz. Zaten de, da bağlacını –d, -d ekinden ayıran en önemli özelliklerden biri de budur. Gitsek de olur, gitmesek de..